Smartphonegebruik in het vo en het mbo: hoe nu verder?

Wat is het effect van zo’n verbod? En wat zijn de gevolgen voor het vervolgonderwijs? ZinMag onderwijsmagazine neemt onder andere een kijkje op mbo Menso Alting, waar afspraken in de maak zijn voor het mobiele telefoongebruik van de eerstejaars studenten.  

Geriëtte Bredewold is docent maatschappelijke zorg. ‘Twee jaar geleden ben ik als zijinstromer op mbo Menso Alting begonnen en ik worstelde met de vraag hoe om te gaan met het gebruik van mobiele telefoons in de klas.

In het begin had ik het gevoel dat ik de hele les voor politieagentje aan het spelen was. Vanuit die gedachte heb ik voor mijn pedagogisch didactisch getuigschrift samen met een collega van Landstede MBO Raalte vorig jaar onderzoek gedaan naar het gebruik van mobiele telefoons op het mbo’, vertelt ze.

Het resultaat is duidelijk. ‘Uit enquêtes onder studenten, docenten en stagebedrijven en uit literatuurstudie blijkt dat de smartphone het leervermogen en de leeropbrengst in de weg staat en dat een verbod voor iedereen beter is. Een dergelijke afspraak moet eenduidig worden ingevoerd, want daar bleek ook grote behoefte aan.’

Mbo Menso Alting heeft zich de onderzoeksresultaten ter harte genomen en is bezig met beleid, dat aan het begin van schooljaar 2024/2025 wordt ingevoerd voor de eerstejaars. Ook Landstede MBO in Raalte bekijkt de mogelijkheden.  

Sociale interactie
‘Het is belangrijk om hier in het mbo over na te denken’, zegt Geriëtte. ‘En volgens mij zouden hbo en universiteiten er ook goed aan doen, want onderzoek wijst uit dat de prefrontale cortex pas rond het 25ste jaar volledig is ontwikkeld.

Tot die tijd hebben jongeren kaders en sturing nodig. Bovendien zijn de nieuwe studenten het niet meer gewend om met een telefoon voortdurend onder handbereik onderwijs te volgen. Op de vervolgopleiding krijgen ze met nieuwe docenten en medestudenten te maken, met een nieuwe manier van leren, met zelf verantwoordelijkheden te nemen, noem maar op. Ze komen in een totaal nieuwe situatie terecht, waarin sociale interactie juist heel belangrijk is.

Een absoluut verbod is misschien niet passend, maar je moet ze wel kaders en eenduidigheid bieden, waarbij je uitlegt waarom de regels er zijn. Studenten vinden dat zelf ook, blijkt uit het onderzoek, hoewel ze vaak ook aangeven dat het hun eigen verantwoordelijkheid is.

Aan vaste afspraken hebben ook de docenten behoefte. Stagebedrijven geven aan dat regels vanuit school niet nodig zijn. Die bepalen hun eigen regels en daar blijken de studenten zich goed aan te houden.’ Geriëtte lacht. ‘Het is mooi om te zien dat ze zich op hun werkplek keurig als een professional weten te gedragen. Dan denk ik: het komt wel goed.’

‘We hebben ons onderzoek voorgelegd aan onze teamleiders en hen geadviseerd om per landschap met hun team op basis van onderling overleg afspraken te maken met betrekking tot het mobiele telefoongebruik in de klas’, zegt Geriëtte.

‘Ik vind het fijn dat ze er serieus mee aan de slag zijn gegaan en check steeds hoe ver ze al zijn.’ Er blijven altijd punten van aandacht bestaan. ‘Zo heb je de smartphone nodig om in te loggen in diverse schoolsystemen. En hoe neem je de ouders mee in het proces? Hoe ga je om met ouders die willen dat hun kind gedurende dag bereikbaar is? Hoe werken we het beleid uit naar het tweede en derde jaar? Daar moet je ook over nadenken.’

Geriëtte is ervan overtuigd dat de sfeer in de klas met vaste afspraken anders, beter zal worden. ‘Ik verwacht een stuk meer rust en aandacht en, niet onbelangrijk: het komt ten goede van de leeropbrengst. Als je niet wordt afgeleid is de focus veel groter. Bij de student, maar ook bij de docent.

In plaats van steeds politieagentje te spelen kun je veel meer doen waarvoor je in eerste instantie met dit werk bent begonnen: kennis overdragen, studenten begeleiden en coachen, je passie overbrengen.’